Lịch sử lớp 11: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918) – Nguyên nhân và hậu quả
Giai đoạn 1914 đến 1918, nhân loại đã phải trải qua một cuộc chiến tranh thế giới vô cùng tàn khốc, lôi cuốn vào vòng chiến hàng chục nước, chủ yếu là châu Âu. Cuộc chiến nảy lửa đã gây nên những thiệt hại nặng nề cho cả người và của. Cụ thể cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất diễn ra như thế nào, mời bạn đọc cùng Học Thông Minh tìm hiểu ngay nhé.
1. Nguyên nhân dẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất
1.1 Quan hệ quốc tế cuối thế kỷ XIX – đầu thế kỷ XX
- Chủ nghĩa tư bản phát triển theo quy luật không đều làm thay đổi sâu sắc lực lượng giữa các nước đế quốc ở cuối thế kỷ XIX và XX.
- Sự phân chia thuộc địa giữa các nước đế quốc cũng không đồng đều, đế quốc già (Anh, Pháp) nhiều thuộc địa trong khi các nước trẻ như (Đức, Mĩ) ít thuộc địa.
- Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa này sinh ngày càng gay gắt.
- Các cuộc chiến tranh giành thuộc địa đã diễn ra ở nhiều khu vực giai đoạn cuối thế kỷ XIX:
| Thời gian | Chiến tranh | Kết quả |
| 1894 – 1895 | Chiến tranh Trung – Nhật | Nhật thành công xâm chiếm các thuộc địa: Đài Loan, Triều Tiên, Bành Hồ, Mãn Châu |
| 1898 | Chiến tranh Mỹ – Tây Ban Nha | Mỹ cướp được Philippines, Cu-ba, Guy-a-na, Ha-oai, Pu-éc-tô Ri-cô |
| 1899 – 1902 | Chiến tranh Anh – Bô ơ | Anh chiếm Nam Phi |
| 1904 – 1905 | Chiến tranh Nga – Nhật | Nhật thành công xâm chiếm Triều Tiên, Mãn Châu và một số đảo ở nam Xa-kha-lin |
- Trong công cuộc xâm chiếm thuộc địa, Đức được đánh giá là nước hiếu chiến nhất nhưng lại sở hữu ít thuộc địa nhất. Theo đó quốc gia này đã cùng với Áo – Hung, Italia thành lập “Phe Liên Minh” năm 1882 với mong muốn nổ ra cuộc chiến để phân chia lại thế giới.
- Để đối phó thì Anh đã ký với Nga và Pháp những Hiệp ước tay đôi hình thành phe Hiệp ước (đầu thế kỷ XX).
- Giai đoạn đầu thế kỷ XX ở châu Âu đã hình thành hai khối quân sự đối đầu trực tiếp với nhau, âm mưu xâm lược và chiếm đoạt lãnh thổ, thuộc địa của nhau, điên cuồng chạy đua vũ trang. Do đó một cuộc chiến tranh đế quốc nhằm xây dựng lại trật tự thế giới là điều không thể tránh khỏi.
1.2 Nguyên nhândẫn đến chiến tranh thế giới thứ nhất
*) Nguyên nhân sâu xa:
– Sự phát triển không đồng đều của các nước đế quốc, mâu thuẫn của các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa ngày càng trở nên khốc liệt là nguyên nhân chính dẫn đến chiến tranh.
– Sự tranh giành thị trường của các nước đế quốc với nhau.
*) Nguyên nhân trực tiếp
– Sự hình thành của hai khối quân sự đối lập, kình địch nhau.
– Duyên cớ: Ngày 28/6/1914 Hoàng thân thừa kế ngôi vua Áo – Hung bị sát hại tại Bô – xni – a
– Đến năm 1914, về cơ bản hai phe quốc cơ đã chuẩn bị xong cho cuộc chiến tranh. Ngày 28/6/1914, Áo – Hung tổ chức tập trận ở Bô – xni – a. Thái tử Áo là Phơ -ran-xo Phéc-đi-nan đến thủ đô Bo-xni-a là X-ra-e-vô để tham quan cuộc tập trận thì bị một phần tử người Xéc-bi ám sát. Dưới tình huống này Đức hùng hổ bắt Áo phải tuyên chiến với Xéc-bi. Đây chính là nguyên nhân khiến cuộc chiến tranh chính thức bị châm ngòi.
2. Tìm hiểu diễn biến chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 – 1918)
2.1 Giai đoạn đầu (1914 – 1916)
*) Chiến tranh bùng nổ
- Ngày 28/6/1914 Hoàng thân thừa kế ngôi vua Áo – Hung bị sát hại
- 28/7/1914 hai nước Áo – Hung tuyên chiến với Xéc-bi
- 1/8/1914 Đức tuyên bố chiến đấu với Nga
- 3/8/1914 Đức công bố chiến đấu với Pháp
- 4/8/1914 Anh chính thức tuyên chiến với Đức
Cuộc chiến tranh thế giới diễn ra trên hai mặt trận Đông Âu và Tây Âu
| Thời gian | Chiến sự | Kết quả |
| 1914 | Ở phía Tây: tại đêm 3.8 Đức tràn vào Bỉ, đánh sang Pháp
Cùng lúc đó tại phía Đông, Nga tấn công Đông Phổ |
Đức thành công xâm chiếm Bỉ, một phần nước Pháp uy hiếp thủ đô Pa-ri |
| 1915 | Đức, Áo – Hung dồn toàn lực để tấn công Nga | Hai bên rơi vào thế cầm cự trên một mặt trận dài 1200km |
| 1916 | Mục tiêu chiến đấu của Đức dần chuyển về phía Tây để tấn công pháo đài Véc-doong | Đức không hạ được Véc-đoong, 2 bên bị tổn thất lực lượng nặng nề |
2.2 Giai đoạn hai (1917 – 1918)
| Thời gian | Chiến sự | Kết quả |
| 2/1917 | Sự thành công vang dội của cách mạng dân chủ ở Nga | Tại Nga vẫn diễn ra sự cạnh tranh nảy lửa của chính phủ tư sản |
| 2/4/1917 | Mỹ công cố chiến đấu với Đức, tham gia vào chiến tranh cùng phe Hiệp ước | Có lợi hơn cho phe Hiệp ước |
| Tại năm 1917 chiến sự diễn ra trên cả hai mặt trận Đông Âu và Tây Âu | Hai bên rơi vào thế cầm cự | |
| 11/1917 | Cách mạng tháng 10 Nga thành công | Sự thành lập của chính phủ Xô viết |
| 3/3/1918 | Chính phủ Xô – viết ký với Đức Hiệp ước Bơ-rét Li-tốp | Nga rút khỏi cuộc chiến |
| Đầu 1918 | Đức tiếp tục tấn công Pháp | Một lần nữa Pa-ri bị uy hiếp |
| 7/1918 | Mỹ đổ bộ vào châu Âu trong giai đoạn Anh – Pháp phản công | Đồng minh của Đức đầu hàng: Bungari 29/9, Thổ Nhĩ Kỳ 30/10, Áo – Hung 2/11 |
| 9/11/1918 | Sự bùng nổ của cuộc cách mạng Đức | Nền quân chủ bị lật đổ |
| 1/11/1918 | Chính phủ nước Đức đầu hàng | Chấm dứt cuộc chiến tranh của các nước đế quốc |
>> Tham khảo: Tình hình các nước châu Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới
3. Hậu quả của chiến tranh thế giới thứ nhất
Cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất được nhận định là cuộc chiến đấu mang tính chất phi nghĩa. Kết cục của cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất được thể hiện thông qua những con số cụ thể sau:
*) Hậu quả: Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc với sự thất bại của phe Liên Minh, gây nên thiệt hại nặng nề về người và của.
+10 triệu người chết
+ 20 triệu người bị thương
+ Tiêu tốn 85 tỉ đô la
– Các nước Châu Âu dần trở thành con nợ của Mỹ
– Bản đồ thế giới chính thức thay đổi
– Bước chuyển lớn trong cục diện thế giới khi cách mạng tháng Mười Nga thành công.
>>Đọc thêm: Tổng hợp chiến thuật làm bài thi môn Sử
4. Trắc nghiệm chủ đề chiến tranh thế giới thứ nhất
Câu 1: Nguyên nhân chính dẫn đến sự bùng nổ của Chiến tranh thế giới thứ nhất là do?
- Pháp và Đức
- Anh và Đức
- Các nước đế quốc và vấn đề thuộc địa
- Các nước đế quốc và vấn đề kinh tế
Câu 2: Nước nào được coi là hung hăng nhất trong cuộc chiến giành giật thuộc địa cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX?
- Anh
- Pháp
- Nhật Bản
- Đức
Câu 3: Đức tuyên chiến với Nga vào khoảng thời gian nào?
- 1/8/1914
- 28/7/1914
- 4/8/1914
- 3/8/1914
Câu 4: Mỹ thức thức đưa quân đổ bộ vào châu Âu tham chiến vào thời gian nào?
- 7/1918
- 4/1018
- 4/1917
- 7/1917
Câu 5: Kết thúc chiến tranh thế giới thứ nhất, thắng lợi thuộc về bên nào?
- Hiệp ước
- Liên minh
- Xã hội chủ nghĩa
- Tư bản chủ nghĩa
Bên cạnh đó các bạn có thể luyện tập các dạng câu hỏi trắc nghiệm với nội dung về chiến tranh thế giới thứ nhất tại đây.
Vừa rồi Học Thông Minh vừa tổng hợp những diễn biến chính về cuộc chiến tranh thế giới thứ nhất. Mong rằng các bạn học sinh THPT đã có cái nhìn tổng quan về cuộc chiến cam go, khốc liệt này. Ngoài ra đừng bỏ lỡ bất cứ dạng luyện thi trắc nghiệm online nào mà chúng mình cung cấp để nhanh chóng cải thiện kết quả học tập nhé!
