Đề thi thử THPT QG 2022 môn Ngữ Văn - trường THPT Thị xã Quảng Trị lần 1

SỞ GD-ĐT QUẢNG TRỊ - TRƯỜNG THPT THỊ XÃ QUẢNG TRỊ

KỲ THI THỬ TỐT NGHIỆP THPT LẦN I NĂM 2022

Bài thi: NGỮ VĂN

Thời gian làm bài: 120 phút, không kể thời gian giao đề

Đề thi có 02 trang)

I. ĐỌC HIỂU (3,0 điểm)

Đọc đoạn trích:

Trong gió nóng những trưa hè ngột ngạt

Mẹ ru tôi hạt cát sạn hàm răng

Vừa lớn khôn tôi đã biết đào hầm

Dưới bom đạn gió lào vẫn thổi

Và trên cát lại thêm cồn cát mới

Cỏ mặt trời lăn như bánh xe

Cuộc đời tôi có cát chở che

Khi đánh giặc cát lại làm cộng sự

Máu đồng đội và máu tôi đã đổ

Trên cát này mà gió quạt vừa se

Cây tôi trồng chưa đủ bóng che

Bom giặc cắt lá cành tơi tả

Củ khoai ở đây nhỏ hơn củ khoai cánh đồng màu mỡ

Trái mãng cầu rám vỏ - gió đi qua

Đọng nắng thôi, cát chẳng đọng mưa

Bàn chân lún bàn chân thêm bỏng rát

Giữa gió cát, giữa những ngày ác liệt

Tôi nghĩ về tha thiết một màu xanh

Một rừng cây trĩu quả trên cành

Tôi vun gốc và tay tôi sẽ hái

Nhà của tôi, tôi sẽ về dựng lại

Anh ngói hồng những gương mặt mai sau.

(Trích Gió lào cát trắng - Xuân Quỳnh, Xuân Quỳnh tác phẩm và lời bình,

NXB Văn học, 2011, tr.28-29)

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1. Đoạn trích được viết theo phong cách ngôn ngữ nào?

Câu 2. Chỉ ra những hình ảnh diễn tả sự khắc nghiệt của thiên nhiên trong đoạn trích.

Câu 3. Anh/chị hiểu như thế nào về những dòng thơ sau?

Giữa gió cát, giữa những ngày ác liệt 

Tôi nghĩ về tha thiết một màu xanh 

Một vườn cây trĩu quả trên cành 

Tôi vun gốc và tay tôi sẽ hái 

Nhà của tôi, tôi sẽ về dựng lại 

Ánh ngói hồng những gương mặt mai sau

Câu 4. Anh/chị hãy nhận xét vẻ đẹp con người Việt Nam được gợi ra qua đoạn trích trên?

II . LÀM VĂN (7,0 điểm )

Câu 1 (2,0 điểm )

Từ nội dung đoạn trích ở phần Đọc hiểu, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 chữ) bàn về sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống.

Câu 2 (5,0 điểm )

…Hùng vĩ của Sông Đà không phải chỉ có thác đá. Mà nó còn là những cảnh đá bờ sông, dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời. Có vách đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu. Đứng bên này bờ nhẹ tay ném hòn đá qua bên kia vách. Có quãng con nai con hổ đã có lần vọt từ bờ này sang bờ kia. Ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện.

Lại như quãng mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió. Cuồn cuộn luồng gió gùn ghè suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt bất cứ người lái đò sông Đà nào tóm được qua đấy. Quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra.

Lại như quãng Tà Mường Vát phía dưới Sơn La. Trên sông bỗng có những cái hút nước giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu. Nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc. Trên mặt cái hút xoáy tít đáy, cũng đang quay lừ lừ những cánh quạ đàn. Không thuyền nào dám men gần những cái hút nước ấy, thuyền nào qua cũng chèo nhanh để lướt quãng sông, y như là ô tô sang số ấn ga cho nhanh để vút qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực. Chèo nhanh và tay lái cho vững mà phóng qua cái giếng sâu, những cái giếng sâu nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào. Nhiều bè gỗ rừng đi nghênh ngang vô ý là những cái giếng hút ấy nó lôi tuột xuống. Có những thuyền đã bị cái hút nó hút xuống, thuyền trồng ngay cây chuối ngược rồi vụt biến đi, bị dìm và đi ngầm dưới lòng sông đến mươi phút sau mới thấy tan xác ở khuỷnh sông dưới. Tôi sợ hãi mà nghĩ đến một anh bạn quay phim táo tợn nào muốn truyền cảm giác lạ cho khán giả, đã dũng cảm dám ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành rồi cho cả thuyền cả mình cả máy quay xuống đáy cái hút Sông Đà - từ đáy cái hút nhìn ngược lên vách thành hút mặt sông chênh nhau tới một cột nước cao đến vài sải. Thế rồi thu ảnh. Cái thuyền xoay tít, những thước phim màu cũng quay tít, cái máy lia ngược contre-plongée lên một cái mặt giếng mà thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thuỷ tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh như sắp vỡ tan ụp vào cả máy cả người quay phim cả người đang xem. Cái phim ảnh thu được trong lòng giếng xoáy tít đáy, truyền cảm lại cho người xem phim kí sự thấy mình đang lấy gân ngồi giữ chặt ghế như ghì lấy mép một chiếc lá rừng bị vứt vào một cái cốc pha lê nước khổng lồ vừa rút lên cái gậy đánh phèn.

…Còn xa lắm mới đến cái thác dưới. Nhưng đã thấy tiếng nước réo gần mãi lại réo to mãi lên. Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì, rồi lại như là van xin, rồi lại như là khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo. Thế rồi nó rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa, đang phá tuông rừng lửa, rừng lửa cùng gầm thét với đàn trâu da cháy bùng bùng.

Tới cái thác rồi. Ngoặt khúc sông lượn, thấy sóng bọt đã trắng xoá cả một chân trời đá. Đá ở đây từ ngàn năm vẫn mai phục hết trong lòng sông, hình như mỗi lần có chiếc thuyền nào xuất hiện ở quãng ầm ầm mà quạnh hiu này, mỗi lần có chiếc nào nhô vào đường ngoặt sông là một số hòn bèn nhổm cả dậy để vồ lấy thuyền. Mặt hòn đá nào trông cũng ngỗ ngược, hòn nào cũng nhăn nhúm méo mó hơn cả cái mặt nước chỗ này. Mặt sông rung rít lên như tuyếc-bin thuỷ điện nơi đáy hầm đập. Mặt sông trắng xoá càng làm bật rõ lên những hòn những tảng mới trông tưởng như nó đứng nó ngồi nó nằm tuỳ theo sở thích tự động của đá to đá bé. Nhưng hình như Sông Đà đã giao việc cho mỗi hòn. Mới thấy rằng đây là nó bày thạch trận trên sông. Đám tảng đám hòn chia làm ba hàng chặn ngang trên sông đòi ăn chết cái thuyền, một cái thuyền đơn độc không còn biết lùi đi đâu để tránh một cuộc giáp lá cà có đá dàn trận địa sẵn. Hàng tiền vệ, có hai hòn canh một cửa đá trông như là sơ hở, nhưng chính hai đứa giữ vai trò dụ cái thuyền đối phương đi vào sâu nữa, vào tận tuyến giữa rồi nước sóng luồng với đánh khuỷu quật vu hồi lại. Nếu lọt vào đây rồi mà cái thuyền du kích ấy vẫn chọc thủng được tuyến hai, thì nhiệm vụ của những boong-ke chìm và pháo đài đá nổi ở tuyến ba phải đánh tan cái thuyền lọt lưới đá tuyến trên, phải tiêu diệt tất cả thuyền trưởng thuỷ thủ ngay ở chân thác. Thạch trận dàn bày vừa xong thì cái thuyền vụt tới. Phối hớp với đá, nước thác reo hò làm thanh viện cho đá, những hòn bệ vệ oai phong lẫm liệt. Một hòn ấy trông nghiêng thì y như là đang hất hàm hỏi cái thuyền phải xưng tên tuổi trước khi giao chiến. Một hòn khác lùi lại một chút và thách thức cái thuyền có giỏi thì tiến gần vào…

(Trích Người lái đò sông Đà , Nguyễn Tuân, Ngữ văn 12, Tập một, NXB Giáo dục Việt Nam, 2018)

Cảm nhận của anh/chị về hình tượng dòng Sông Đà trong đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét về nét độc đáo trong nghệ thuật miêu tả của Nguyễn Tuân.

--- Hết --

Đáp án 

I. ĐỌC HIỂU

Câu 1. Phong cách ngôn ngữ nghệ thuật

Câu 2. Những hình ảnh diễn tả sự khắc nghiệt của thiên nhiên trong đoạn trích là: gió nóng của trưa hè ngột ngạt; hạt cát sạn hàm răng; gió lào vẫn thổi; trái mãng cầu rám vỏ - gió đi qua; đọng nắng thôi, cát chẳng đọng mưa; bàn chân bỏng rát; gió cát…

Câu 3. 

- Nhân vật “tôi” đang sống trong sự khắc nghiệt của thiên nhiên và sự ác liệt của chiến tranh nhưng vẫn lạc quan nghĩ về tương lai tươi sáng.

- Nhân vật “tôi” có khát vọng biến ước mơ thành hiện thực, sẽ cần cù lao động để xây dựng quê hương giàu đẹp.

- Tinh thần lạc quan tin tưởng tương lai.

- Tinh yêu quê hương, đất nước

- Phẩm chất anh dũng, kiên cường.

- Có ước mơ, khát vọng cao đẹp.

- Chăm chỉ, cần cù lao động…

II . LÀM VĂN

Câu 1

Xác định đúng vấn đề cần nghị luận: Sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống.

Thí sinh lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng phải làm rõ sức mạnh của niềm tin trong cuộc sống. Có thể tập trung vào các nội dung: Niềm tin là sự tin tưởng vào những điều có thể làm trong cuộc sống dựa trên cơ sở hiện thực nhất định. Sức mạnh niềm tin là sức mạnh tinh thần giúp con người làm được những điều mong ước, hoàn thành những dự định.

- Có niềm tin sẽ tạo ra sức mạnh để vượt qua những khó khăn, thử thách.

- Niềm tin đem lại niềm tin yêu cuộc sống, giúp con người vững vàng, lạc quan.

- Người có niềm tin sẽ tự tin vào năng lực và phẩm chất của mình, là nền tảng của mọi sự thành công.

Mỗi cá nhân cần có hoài bão, lí tưởng sống cao cả; biết đặt niềm tin vào những điều tốt đẹp để thấy cuộc sống có ý nghĩa và giá trị hơn.

Câu 2 

Giới thiệu khái quát về tác giả Nguyễn Tuân, tác phẩm Người lái đò sông Đà, đọan trích và vấn đề cần nghị luận.

* Cảm nhận hình tượng con sông Đà hung vĩ, hung bạo 

Vách đá bờ sông; sự phối hợp giữa nước dữ, đá dữ và gió dữ ở mặt mặt ghềnh Hát Loóng; hút nước; thác nước và thạch trận trên sông… (chú ý bám vào các từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, các thủ pháp nghệ thuật...)

* Chú ý các hình ảnh chủ yếu như:

- Cảnh đá bờ sông, dựng vách thành, mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời…-> Vách đá bờ sông hùng vĩ

- Mặt ghềnh Hát Loóng, dài hàng cây số nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió…-> Vừa hùng vĩ vừa hung bạo.

- Có những cái hút nước khổng lồ…-> Vô cùng hung bạo, muốn lấy đi mạng sống con người.

- Thác nước sông Đà: tiếng nước réo, rống; hình ảnh sóng bọt trắng xóa -> như một loài thủy quái khổng lồ...

- Thạch trận trên sông, sự kết hợp của nước và đá: Cả một chân trời đá, đá mai phục, dàn trận-> dữ dội, nham hiểm...

* Đánh giá:

- Con sông Đà không còn là một thực thể vô tri vô giác mà dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Tuân nó trở thành một sinh thể sống động, một nhân vật trữ tình với những cá tính rõ nét: rất hùng vĩ mà cũng rất hung bạo, hiện thân của thứ kẻ thù số một của con người.

- Hình tượng sông Đà  tiêu biểu cho vẻ đẹp hùng vĩ dữ dội của thiên nhiên Tây Bắc qua cảm nhận của cái tôi uyên bác, giàu tính thẩm mĩ, độc đáo về phong cách, tha thiết trong tình yêu quê hương đất nước của Nguyễn Tuân.

* Nhận xét nét độc đáo về nghệ thuật trong văn chương của Nguyễn Tuân 

- Ngôn ngữ phong phú, điêu luyện; giàu giá trị tạo hình, giàu tính thẩm mĩ; chính xác, súc tích; đặc biệt phóng khoáng, tinh tế và mới mẻ.

- Câu văn trùng điệp, giàu hình ảnh, giàu tính nhạc; giọng văn thiết tha, sôi nổi, hào hứng.

- Sử dụng linh hoạt, đa dạng các biện pháp tu từ; vận dụng linh hoạt các tri thức một cách tài hoa, uyên bác.

- Khai thác triệt để các thủ pháp nghệ thuật như: miêu tả, điện ảnh, hội họa…