Đề minh họa kỳ thi THPT QG 2023 môn Ngữ Văn

Đề minh họa môn Ngữ Văn thi THPT Quốc gia năm 2023

I/ Đọc hiểu

Đọc đoạn trích:

Chính mẹ đẻ anh hùng và truyền thuyết

Từ túp lều lợp lá lợp tranh

Cắt cuống nhau bằng lưỡi liềm

Bàn chân thô quanh năm bùn lấm

Chưa một lần ướm qua sử sách

Tập con bước bị vào ca dao tục ngữ

Dù uống nước đâu lòng vẫn nhớ nguồn

Thương từ cái kiến con ong

Tím ruột bầm gan thù bọn ác

Dân tộc tôi khi đứng dậy làm người

Là đứng theo dáng mẹ

Đòn gánh tre chín dạn hai vai

Mùa hạ gió Lào quăng quật

Mùa đông sắp se gió bấc

Dân tộc tôi khi đứng dậy làm người

Mồ hôi vã một trời sao

Trên đất trời sao nặn hóa thành

Muôn mặt nước chảy âm thầm chảy dọc thời gian

Thực hiện các yêu cầu sau:

Câu 1: Xác định thể thơ của đoạn trích

Câu 2: Chỉ ra những từ diễn tả đời sống nghèo khó vất vả của người mẹ trong đoạn thơ "Chính mẹ đẻ anh hùng và truyền thuyết/ Từ túp lều lợp lá lợp tranh/ Cắt cuống nhau bằng lưỡi liềm/ Bàn chân thô quanh năm bùn lấm/ Chưa một lần ướm qua sử sách".

Câu 3: Nêu nội dung của hai dòng thơ: "Tập con bước vịn vào ca dao tục ngữ/ Dù uống nước đâu lòng vẫn nhớ nguồn"

Câu 4: Nhận xét về hình ảnh dân tộc Việt Nam được thể hiện trong đoạn trích

Phần II/ Làm văn

Câu 1: Từ nội dung đoạn trích ở phần đọc hiểu, hãy viết một đoạn văn khoảng 200 chữ trình bày suy nghĩ của anh chị về sức mạnh của tinh thần vượt khó trong cuộc sống.

Câu 2: Trong Việt Bắc nhà thơ Tố Hữu viết:

Ta về mình có nhớ ta

Ta về ta nhớ những hoa cùng người

Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi

Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng

Ngày xuân mơ nở trắng rừng

Nhớ người đan nón chuốt từng sợi giang

Ve kêu rừng phách đổ vàng

Nhớ cô em gái hái măng một mình

Rừng thu trăng gọi hòa bình

Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung

Anh chị hãy phân tích đoạn trích trên, từ đó nhận xét về lẽ sống ân tình được thể hiện trong đoạn trích.

Gợi ý đáp án đề minh họa môn Ngữ Văn kỳ thi THPT QG 2023

I/ Đọc hiểu

Câu 1: Thể thơ tự do

Câu 2: Từ ngữ diễn tả đời sống nghèo khó của mẹ: Túp lều, lợp lá, lợp tranh, lưỡi liềm, bàn chân thô, bùn lấm

Câu 3: Nội dung câu thơ như một lời nhắc nhở thế hệ sau phải biết giữ gìn truyền thống của dân tộc. Biết ghi nhớ và biết ơn giá trị của dân tộc mình

Câu 4: Nhận xét về hình ảnh dân tộc Việt Nam:

- Con người Việt Nam phải sống trong muôn vàn khó khăn vất vả nhưng họ vẫn ngời sáng phẩm chất tinh thần tốt đẹp.

- Lòng biết ơn, sự kiên cường.

- Lòng yêu nước căm thù giặc sâu sắc

II/ Làm văn

Câu 1:

Yêu cầu chung:

- Xác định đúng vấn đề nghị luận: sức mạnh của tinh thần vượt khó trong cuộc sống

- Viết đúng hình thức đoạn văn, số lượng chữ, không mắc lỗi dùng từ, đặt câu

Yêu cầu cụ thể: bài viết cần đảm bảo các ý sau:

- Giới thiệu vấn đề cần nghị luận: sức mạnh của tinh thần vượt khó trong cuộc sống

- Giải thích: tinh thần vượt khó có thể hiểu là sẵn sàng đối mặt với khó khăn thử thách trong cuộc sống, không chùn bước khi gặp thất bại. Những người có tinh thần vượt khó ắt sẽ vươn đến thành công

- Bàn luận: người có tinh thần vượt khó sẽ không dễ dàng buông xuôi khi gặp khó khăn. Họ sẽ tìm cách giải quyết vấn đề, biến nguy thành cơ, biến khó khăn thành động lực

- Ý nghĩa của tinh thần vượt khó: trong cuộc sống người có tinh thần vượt khó sẽ đạt được nhiều thành tựu trong cuộc sống, người có tinh thần vượt khó sẽ không dễ dàng bỏ qua các cơ hội. Người có tinh thần vượt khó cũng sẽ là tấm gương sáng truyền cảm hứng đến những người xung quanh.

- Chứng minh: Học sinh này dẫn chứng phù hợp với các tấm gương trong cuộc sống

- Phản đề: Bên cạnh những người không ngừng nỗ lực cố gắng khi gặp khó khăn thì vẫn còn nhiều người lười biếng khi gặp khó khăn thì chùn bước bỏ cuộc. Những người như vậy sẽ bỏ qua nhiều cơ hội tốt đẹp và sẽ thất bại

- Liên hệ và tổng kết vấn đề

Câu 2:

- Giới thiệu chung: Tố Hữu là lá cờ đầu của nền văn nghệ cách mạng Việt Nam hiện đại. Nội dung thơ Tố Hữu hướng tới những sự kiện cách mạng của dân tộc trong thế kỷ XX. Bài thơ Việt Bắc ra đời sau kháng chiến chống Pháp thắng Lợi năm 1954. Được coi là thi phẩm xuất sắc tiêu biểu trong phong cách nghệ thuật thơ Tố Hữu. Đoạn thơ là lời người đi để khẳng định lòng thủy chung với Việt Bắc.

- Khái quát vấn đề phân tích đoạn thơ: từ đó nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích phân tích

*Phân tích đoạn thơ bức tranh tứ bình

+ Mùa đông: Rừng xanh hoa chuối đỏ tươi/ Đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng:

Cảnh: với sắc xanh ngút ngàn của núi rừng điểm những bông hoa chuối đỏ tươi như những bó đuốc sáng rực, xua đi sự lạnh lẽo hiu hắt của núi rừng. Thắp lên ngọn lửa ấm áp, mang lại ánh sáng nơi hơi ấm cho nơi đây.
Con người: trước thiên nhiên bao la của núi rừng trở nên kỳ bí, hùng tráng hơn với hoạt động phát nương làm rẫy.

+ Mùa xuân: Ngày xuân mơ nở trắng rừng/ Nhớ người ta nón chuốt từng sợi giang

Cảnh: hoa mơ rừng nở trắng khiến bừng sáng cả khu rừng, làm dịu mát tâm hồn con người
Con người: đan nón, chuốt từng sợi giang. Một vẻ đẹp tình nghĩa được biểu hiện qua bàn tay khéo léo, tài hoa, nhanh nhẹn, chăm chút cẩn thận đối với từng sản phẩm lao động

+ Mùa hè: Ve kêu rừng phách đổ vàng/ Nhớ cô em gái hái măng một mình

Cảnh: rừng khách đổ vào màu vàng rực của thiên nhiên dường như chuyển đột ngột qua "tự đổ" . Với tiếng ve kêu khiến cảnh sinh động có hồn và tưng bừng hơn.
Con người: hình ảnh cô gái hái măng một mình đã lột tả được vẻ đẹp của sự dịu thương chịu khó của con người nơi đây

+ Mùa thu: Rừng thu trăng gọi hòa bình/ Nhớ ai tiếng hát ân tình thủy chung

Cảnh: ánh trăng dịu nhẹ, huyền ảo gợi không khí thanh bình yên ả.
Con người: hiện lên với tiếng hát ân tình thủy chung, với bao tình cảm ân tình sâu sắc với cách mạng

- Nhận xét về lẽ sống ân nghĩa được thể hiện trong đoạn trích: lẽ sống ân nghĩa được thể hiện thông qua nỗi nhớ, sự lưu luyến, bị lụy trong giây phút chia tay giữa đồng bào miền núi với các cán bộ khi trở về Hà Nội. Lẽ sống ân nghĩa còn được thể hiện qua sự mường tượng của tác giả về những kỉ niệm, sự gắn bó giúp đỡ của những đồng bào trong suốt quá trình sống và chiến đấu của các chiến sĩ ở khu vực miền Bắc. Lẽ sống ân nghĩa chính là một nét đẹp truyền thống của nhân dân ta, nó tạo nên sự liên kết giữa con người với con người. Góp phần xây dựng nên sức mạnh đại đoàn kết toàn dân

Kết luận: Khái quát lại vấn đề, giá trị nội dung nghệ thuật