Lý thuyết lịch sử 11 bài 7: Những thành tựu văn hóa thời cận đại
Trong tiến trình phát triển của lịch sử nhân loại, thời cận đại chủ nghĩa đã thắng thế trên phạm vi toàn thế giới. Những thành tựu văn hóa thời kỳ này vẫn còn đó và là minh chứng cho công cuộc phát triển của văn hóa toàn cầu. Cùng Học Thông Minh tìm hiểu về những thành tựu văn hóa thời cận đại trong các lĩnh vực khoa học, nghệ thuật và khoa học kỹ thuật ngay nhé.
1.Sự phát triển của nền văn hóa mới trong buổi đầu thời cận đại đến giữa thế kỷ XIX
Trong thời cận đại, thế giới đã chứng kiến một loạt các sự kiện quan trọng như Cách mạng Công nghiệp, Cách mạng Pháp và sự phát triển của các nền kinh tế và xã hội. Những thay đổi này đã tạo ra các điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của nền văn hóa mới. Sự phát triển của nền văn hóa mới trong buổi đầu thời cận đại đến giai đoạn giữa thế kỷ XIX diễn ra trong bối cảnh sau.
1.1 Điều kiện lịch sử
– Từ giữa thế kỷ XVI, quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa không ngừng phát triển.
– Giai cấp tư sản đang lên có thế lực về kinh tế song quyền lực về kinh tế, chính trị vẫn còn hạn chế.
– Giáo lý Ki -tô và chế độ phong kiến chuyên chế kìm hãm nặng nề sự phát triển của xã hội.
– Với những nguyên nhân trên, các cuộc đấu tranh trên lĩnh vực văn hóa – tư tưởng của giai cấp tư sản đã chính thức diễn ra.
1.2 Thành tựu văn hóa thời cận đại tiêu biểu
- Thành tự văn hóa thời cận đại trong lĩnh vực văn học: Trong thời kỳ cận đại, văn học thế giới trở nên đa dạng và phong phú hơn bao giờ hết.
– Phương Tây: Xuất hiện những nhà tư tưởng tiến bộ, những nhà văn, thơ, nhà viết kịch nổi tiếng hàng đầu thế giới.
+ Cooc-nây (1606 – 1684) là biên kịch nổi tiếng nước Pháp với tác phẩm tiêu biểu là vở kịch Lơxit (1636)
+ La Phông-ten (1621 – 1695) là nhà thơ ngụ ngôn nước Pháp. Các tác phẩm nổi tiếng của ông phải kể đến như: Đeo lục lạc cho mèo, Con cáo và chùm nho xanh,…
+ Mô-li-e (1622 – 1673) là nhà thơ mở đầu cho nền hài kịch cổ điển nước Pháp. Một trong số tác phẩm nổi tiếng nhất của ông là: Trưởng giả học làm sang,…
– Phương Đông: Không chỉ phương Tây mà nền văn hóa phương Đông cũng có những thành tựu nổi bật về văn hóa như sau:
- Thành tựu văn hóa thời cận đại trong lĩnh vực âm nhạc: Thời cận đại là thời kỳ phát triển mạnh mẽ vượt bậc của nền âm nhạc thế giới.
+ Nhạc sĩ tài hoa Bét tô ven với các sáng tác thấm đượm tinh thần dân chủ cách mạng.
+ Mô-da có nhiều cống hiến cho nghệ thuật hợp xướng.
- Thành tự văn hóa thời cận đại trong lĩnh vực hội họa: Tranh vẽ hội họa cũng đã có những bước tiến đáng kể trong lịch sử nhân loại.
+ Rem-bran (1606 – 1669) – Họa sĩ, nhà đồ họa Hà Lan nổi tiếng thế giới về vẽ chân dung, phong cảnh.
- Thành tựu văn hóa thời cận đại trong lĩnh vực tư tưởng: Thời kỳ cận đại là thời kỳ của sự phát triển mạnh mẽ của tư tưởng, triết học. Nhiều triết học gia và nhà tư tưởng nổi tiếng đã xuất hiện và đóng góp ý tưởng quan trọng cho thế giới.
– Đỉnh điểm tại thời kỳ này, trào lưu Triết học Ánh sáng thế kỷ XVII – XVIII với những tác phẩm tiêu biểu:
+ Mông-te-xki-ơ (1689 – 1755)
+ Vôn-te (1694 – 1778)
+ G.Rút – tô (1712 – 1778)
1.3 Vai trò
Thành tựu văn hóa thời cận đại đóng một vai trò quan trọng trong việc thay đổi quan niệm và triết lý tư tưởng con người, tấn công vào thành trì của chế độ phong kiến. Đồng thời góp phần tạo nên một nền văn hóa mới, phong phú, đa dạng, đóng góp vào sự phát triển của xã hội và truyền cảm hứng cho các thế hệ mai sau.
2.Những thành tựu văn học, nghệ thuật từ giữa thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX
Trong giai đoạn này, thế giới đã trải qua những sự thay đổi to lớn như cuộc Cách mạng Công nghiệp và sự phát triển của các phong trào xã hội mới. Những thay đổi này đã tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển văn học và nghệ thuật. Những thành tựu văn hóa thời cận đại được thể hiện trong bối cảnh cụ thể như sau.
2.1 Điều kiện lịch sử
– Sự thắng lợi hoàn toàn của chủ nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến
– Chủ nghĩa tư bản chính thức chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa
– Các nước tư bản phương Tây: Tăng cường bóc lột nhân dân trong nước
2.2 Thành tựu văn hóa thời cận đại tiêu biểu về văn học, nghệ thuật đầu thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX
- Thành tựu văn hóa thời cận đại ở lĩnh vực văn học
– Văn học phương Tây:
Trong thời kỳ này, văn học đã trở nên đa dạng và phong phú hơn bao giờ hết. Với nội dung truyền tải mặt trái trong xã hội tư bản, tình cảnh bần cùng của nhân dân lao động nghèo khổ, lòng đồng cảm và tình yêu thương với con người. Tác giả tiêu biểu phải kể đến như: Vích-to Huy-gô với các tiểu thuyết nổi tiếng như: Những người khốn khổ, Nhà thờ Đức bà Pa-ri,…
– Văn học phương Đông:
+Nền văn học phương Đông tập trung phản ánh cuộc sống cực khổ của nhân dân dưới ách thực dân, phong kiến và lòng yêu nước, ý chí anh hùng trong đấu tranh cho độc lập, tự do.
+ Tác giả tiêu biểu trong nền văn học phương Đông phải kể đến như: Lỗ Tấn với những tác phẩm: AQ chính truyện, Nhật ký người điên; Ta-go với các tác phẩm: Thơ dâng, Mùa hái quả,…
- Thành tựu văn hóa thời cận đại trong lĩnh vực nghệ thuật
– Kiến trúc: Cung điện Véc xai được hoàn thành vào năm 1708; Bảo tàng Anh, Viện bảo tàng Ec-mi-ta-giơ, bảo tàng Louvre, là bảo tàng bằng hiện vật lớn nhất trên thế giới.
– Hội họa: họa sĩ Van Gốc (Hà Lan) với những tác phẩm tiêu biểu như Hoa hướng dương, Phu-gita (Nhật Bản), Pi-cát-xô (Tây Ban Nha),…
– Âm nhạc: Trai-cốp-ki với Hồ thiên nga, Người đẹp ngủ trong rừng,…
>> Đọc thêm: Tình hình các nước châu Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 – 1939)
3. Trào lưu tư tưởng tiến bộ và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học từ giữa thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX
| Đại diện tiêu biểu | Nội dung tư tưởng | |
| Chủ nghĩa xã hội không tưởng | Xanh Xi-mông
Phu-ri-ê-Ô-oen |
Mong muốn xây dựng một xã hội không có chế độ tư hữu, không có áp bức bóc lột, người dân làm chủ các phương tiện sản xuất của mình |
| Triết học cổ điển Đức | Phoi-ơ-bách | Các thời kỳ lịch sử của xã hội loài người không hề phát triển mà chỉ có sự khác nhau do thay đổi tôn giáo |
| Kinh tế chính trị tư sản học | A-đam Xmit
Ri-các-đô |
Đưa ra lý luận về giá trị lao động, tuy nhiên chỉ nhìn thấy mối quan hệ giữa vật với vật, chưa nhìn thấy mối quan hệ giữa người với người đằng sau sự trao đổi hàng hóa đó |
| Chủ nghĩa xã hội khoa học | C.Mác
Ph.Ăng-ghen |
Nội dung học thuyết bao gồm 3 bộ phận chính:
– Chủ nghĩa xã hội khoa học – Kinh tế – chính trị học – Triết học |
>> Đọc thêm: Xu thế toàn cầu hóa trên thế giới là hệ quả của?
4. Bài tập củng cố kiến thức về thành tựu văn hóa thời cận đại
Câu 1: Cooc-nây (1606-1684) là đại biểu xuất sắc cho nền văn học nào dưới đây?
- Tiểu thuyết Pháp
- Hài kịch Pháp
- Truyện ngụ ngôn Pháp
- Nền bi kịch cổ điển Pháp
Câu 2: Nhà thơ nổi tiếng nước Pháp cuối thế kỷ XVII là ai?
- Puskin
- Ban-dắc
- La Phông ten
- Mô-li-e
Câu 3: Những tác phẩm của Mô-li-e tập trung khai thác những khía cạnh gì?
- Chỉ trích chế độ phong kiến Pháp
- Lòng yêu quê hương, đất nước sâu sắc
- Khát vọng công bằng, cuộc sống tốt đẹp của con người
- Ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên nước Pháp
Câu 4: Đặc điểm nổi bật của văn học phương Đông thời kỳ đầu thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX là gì?
- Phản ánh cuộc sống của nhân dưới đằng sau ách thống trị của chế độ phong kiến
- Thể hiện quan điểm và tư tưởng của giai cấp công nhân
- Thể hiện quan điểm và tư tưởng của giai cấp tư sản
- Thể hiện quan điểm của nhân dân trong thời kỳ tư bản chủ nghĩa
Ngoài ra bạn có thể luyện tập thêm nội dung về chủ đề thành tựu văn hóa thời cận đại tại đây.
Nền lịch sử nhân loại đã trải qua nhiều bước tiến vượt bậc, trong đó thời cận đại được xem là bước chuyển mình trong toàn thế giới về văn học, nghệ thuật, tư tưởng,… Mong rằng qua nội dung mà Học Thông Minh chia sẻ, các bạn đã nắm rõ thành tựu văn hóa thời cận đại trong sự phát triển của toàn thể xã hội. Bên cạnh đó đừng bỏ lỡ bất cứ dạng luyện thi trắc nghiệm online nào mà chúng mình cung cấp để tự tin hoàn thành tốt mọi đề thi nhé.
